Writer: 
Share
ในที่สุด วันที่หลายคนในวงการเทคโนโลยี (แอบ) รอก็มาถึง Sam Altman ซีอีโอของ OpenAI ได้ออกมาประกาศทิศทางใหม่ที่อาจจะสั่นสะเทือนวงการ นั่นคือการอนุญาตให้ ChatGPT สามารถสนทนาในเชิง “Erotica สำหรับผู้ใหญ่ที่ยืนยันตัวตนแล้ว” (erotica for verified adults)
สำหรับคนนอก นี่อาจดูเหมือนการ “ปลดล็อกฟีเจอร์” ใหม่ แต่สำหรับคนในอุตสาหกรรม นี่คือการ “Pivot” เชิงกลยุทธ์ครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งของสตาร์ทอัประดับ $500B ที่กำลังเผชิญหน้ากับความจริงอันโหดร้ายว่า… “AGI” (ปัญญาประดิษฐ์ทั่วไป) นั้นแพง แต่ “กำไร” นั้นหายากเหลือเกิน
ตลอด 3 ปีที่ผ่านมา OpenAI พยายามอย่างหนักที่จะวางตัวเป็น “ผู้ใหญ่ในห้อง” (The Adult in the Room) ของวงการ AI พวกเขาสร้างภาพลักษณ์ขององค์กรที่มุ่งมั่นในความปลอดภัย (Safety) และจริยธรรม (Ethics) โดยการแบนเนื้อหาสำหรับผู้ใหญ่ (NSFW) อย่างจริงจัง แต่การประกาศครั้งนี้ Altman กลับใช้คำพูดที่น่าสนใจว่า บริษัทของเขา “ไม่ใช่ตำรวจศีลธรรมของโลก” (not the elected moral police of the world) และพร้อมจะให้ “อิสรภาพแก่ผู้ใหญ่มากขึ้น”
นี่คือสัญญาณว่า OpenAI กำลังเปลี่ยนจุดยืนจาก “ผู้พิทักษ์” มาเป็น “แพลตฟอร์ม” และเหตุผลเบื้องหลังนั้น ชัดเจนจนน่าอึดอัด นั่นคือ “เงิน”
เมื่อ “Professional Use” ไม่พอเลี้ยงบริษัทที่มีมูลค่ากิจการ 5 แสนล้านเหรียญ
แม้ว่า ChatGPT จะเป็นปรากฏการณ์ระดับโลก แต่ความจริงที่เจ็บปวดคือ OpenAI ยังคง “ขาดทุน” มากกว่า “ทำกำไร” โมเดลการสมัครสมาชิกแบบเสียเงิน (Paid Subscriptions) ที่เน้นการใช้งานระดับโปร (Professional Use) นั้น ยังไม่สามารถสร้างรายได้ได้เร็วพอที่จะไล่ตามต้นทุนมหาศาลของการเทรนโมเดลและการประมวลผล
Zilan Qian นักวิชาการจาก Oxford University’s China Policy Lab วิเคราะห์ไว้อย่างตรงไปตรงมาว่า “พวกเขาไม่ได้ทำเงินจากค่า Subscription มากนัก ดังนั้นการมีคอนเทนต์ Erotic จะนำ ‘เงินด่วน’ (quick money) มาให้พวกเขา”
นี่คือการเดิมพันครั้งใหญ่ OpenAI กำลังจะเปลี่ยน ChatGPT จาก “เครื่องมือทำงาน” ให้กลายเป็น “เพื่อน” หรือ “คู่รัก” ซึ่งเป็นการขยายตลาด (Total Addressable Market) ที่ใหญ่กว่าเดิมมหาศาล
OpenAI ไม่ใช่ผู้เล่นรายแรกในตลาดนี้ ตลาด Sextech หรือ AI เพื่อความบันเทิงทางเพศ บูมมาตั้งแต่ปี 2022 ทันทีที่ AI-generated image และ text เริ่มเป็นที่นิยม Zilan Qian เผยแพร่งานวิจัยที่ระบุว่า ปัจจุบันมีผู้ใช้งาน “แชตบอตสายโรแมนติก/เพศสัมพันธ์” โดยเฉพาะอยู่แล้วถึง 29 ล้านคน (นี่ยังไม่นับคนอีกมหาศาลที่พยายาม “Jailbreak” แชตบอตทั่วไปอย่าง ChatGPT ให้คุยเรื่องเหล่านี้)
แม้แต่ Grok ของ Elon Musk ก็ยังมีฟีเจอร์ที่สามารถ “จีบ” ผู้ใช้งานที่จ่ายเงินได้ ความต้องการ (Demand) มันชัดเจนอยู่แล้ว เพียงแต่ OpenAI พยายาม “ฝืน” มันมาตลอด
ความย้อนแย้งของ Sam Altman: จาก “Misaligned” สู่ “Mainstream”
การเคลื่อนไหวครั้งนี้แสดงถึงความย้อนแย้งอย่างรุนแรงในตัวผู้นำ OpenAI เอง เมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา Altman เพิ่งให้สัมภาษณ์ในพอดแคสต์ว่า OpenAI พยายามต่อต้านสิ่งล่อใจที่จะออกผลิตภัณฑ์ที่ “ปั๊มการเติบโตหรือรายได้” (juice growth or revenue) แต่ “ไม่สอดคล้อง” (very misaligned) กับภารกิจระยะยาว
เมื่อถูกถามให้ยกตัวอย่าง เขาก็ตอบชัดเจนว่า: “เรายังไม่ไส่ ‘Sexbot Avatar’ ลงใน ChatGPT”
เวลาผ่านไปไม่กี่เดือน ท่าทีนั้นก็เปลี่ยนไปโดยสิ้นเชิง นี่แสดงให้เห็นถึงแรงกดดันมหาศาลจากนักลงทุนที่ต้องการเห็นผลตอบแทนจากมูลค่าบริษัทที่สูงเสียดฟ้า
Altman พยายามสร้างความชอบธรรมให้กับการตัดสินใจนี้ โดยเปรียบเทียบว่า “ในทำนองเดียวกับที่สังคมแยกแยะขอบเขตอื่น ๆ ที่เหมาะสม (เช่น หนังเรท R) เราก็อยากทำสิ่งที่คล้ายกันที่นี่”
ปัญหาคือ “หนังเรท R” ไม่ได้ถูกออกแบบมาให้มีปฏิสัมพันธ์แบบสองทาง (Interactive) ตลอด 24 ชั่วโมง และไม่ได้ถูกฝึกมาให้ “เอาอกเอาใจ” (Sycophancy) ผู้ใช้งานอย่างที่แชตบอตเป็น
บทเรียนราคาแพงจาก “Civitai” ที่ OpenAI กำลังเดินตาม
OpenAI กำลังก้าวเข้าสู่ “สมรภูมิกับดัก” (Minefield) ที่เต็มไปด้วยความเสี่ยงด้านกฎหมาย สังคม และการล่วงละเมิด ที่ผู้มาก่อนเคย “เจ็บหนัก” มาแล้ว
กรณีศึกษาที่ชัดเจนที่สุดคือ Civitai แพลตฟอร์มสำหรับ AI-Generated Art ที่ได้รับการสนับสนุนจาก Andreessen Horowitz (ซึ่งก็ลงทุนใน OpenAI เช่นกัน) Civitai “ตั้งใจ” ที่จะอนุญาตให้มีเนื้อหาสำหรับผู้ใหญ่ตั้งแต่เริ่ม
Justin Maier CEO ของ Civitai เคยให้สัมภาษณ์ว่า การเทรนโมเดลด้วย “ธีมสำหรับผู้ใหญ่” (mature themes) ทำให้โมเดล “เก่งเรื่องกายวิภาคของมนุษย์มากขึ้น” และทำให้โมเดลดีขึ้นโดยรวม พวกเขาจึงเปิดกว้างเพื่อการเติบโตของคอมมูนิตี้
แต่สิ่งที่ตามมาคือ “นรก”
Civitai กลายเป็นศูนย์กลางของการสร้างภาพลามกอนาจารปลอม (Deepfake) ของคนดัง และที่เลวร้ายที่สุดคือภาพที่เกี่ยวข้องกับการล่วงละเมิดเด็ก แม้บริษัทจะพยายามใช้มาตรการตรวจจับและลบ แต่ก็ไม่ทัน
แรงกดดันที่แท้จริงไม่ได้มาจากสังคมเท่านั้น แต่มาจาก “พันธมิตรทางธุรกิจ” โดยเฉพาะผู้ให้บริการประมวลผลบัตรเครดิต (Credit Card Processors) ประกอบกับกฎหมายใหม่ที่ลงนามโดย โดนัลด์ ทรัมป์ เกี่ยวกับภาพที่ไม่ได้รับความยินยอม (Nonconsensual Images)
สุดท้าย Civitai ก็ต้องยอมแพ้ พวกเขาบล็อกการสร้างภาพ Deepfake ของคนจริง ๆ ผลลัพธ์คือ: Engagement ตกฮวบ
Civitai คือบทเรียนราคาแพงที่พิสูจน์ว่า การทำธุรกิจในพื้นที่สีเทานี้ สุดท้ายแล้ว “Gatekeeper” ที่แท้จริงไม่ใช่กฎหมาย แต่คือสถาบันการเงินที่ไม่อยากเสี่ยงไปด้วย OpenAI ที่ใหญ่กว่า ก็ต้องเผชิญหน้ากับแรงกดดันนี้จาก Visa, Mastercard และ Apple (App Store) เช่นกัน
ความเสี่ยงที่มากกว่าแค่เรื่องเงิน นั่นคือสุขภาพจิตและคดีความ
อีกหนึ่งผู้เล่นอย่าง Nomi.ai ที่เป็น “บอตคู่หู” (Companion) ก็ยืนยันว่าบริการของตน “เข้มงวด” สำหรับผู้ใช้ 18+ เท่านั้น Alex Cardinell ซีอีโอ กล่าวว่า แม้บอตจะไม่ได้ถูกออกแบบมาเพื่อเซ็กส์ แต่เขาก็ยอมรับว่า เมื่อคนเราสร้างความสัมพันธ์ฉันเพื่อน (Platonic) กับบอต มันก็อาจจะ “เลี้ยว” ไปสู่ความโรแมนติกได้ “มันขึ้นอยู่กับผู้ใช้ว่าพวกเขากำลังขาดช่องว่างอะไรในชีวิต” เขากล่าว
ช่องว่างในชีวิตนี่เองคือจุดที่อันตรายที่สุด มนุษย์ที่ตกหลุมรักเครื่องจักร เป็นพล็อตนิยายวิทยาศาสตร์ที่คอยเตือนใจเรามานาน แต่ตอนนี้มันเกิดขึ้นจริง และผลลัพธ์ก็น่ากังวล
Character.AI กำลังต่อสู้กับคดีความที่กล่าวหาว่า แชตบอตที่จำลองเป็นตัวละคร Daenerys Targaryen (จาก Game of Thrones) ได้สร้าง “ความสัมพันธ์เชิงล่วงละเมิดทางเพศ” กับเด็กชายวัย 14 ปี และผลักดันให้เขาฆ่าตัวตาย
น่าเศร้าที่ OpenAI เองก็กำลังเผชิญกับคดีฟ้องร้องจากครอบครัวของผู้ใช้ ChatGPT วัย 16 ปี ที่เสียชีวิตจากการฆ่าตัวตายเช่นกัน
Zilan Qian แสดงความกังวลว่า จะเกิดอะไรขึ้นกับความสัมพันธ์ในโลกจริง เมื่อแชตบอตที่พร้อมให้บริการ 24 ชั่วโมง ถูกตั้งโปรแกรมมาให้อเอาอกเอาใจ และตอนนี้ยังพร้อมให้บริการเนื้อหาทางเพศอย่างโจ่งแจ้ง “ChatGPT มีเวอร์ชันแชตด้วยเสียง ฉันคาดว่าในอนาคต ถ้าพวกเขาไปทางนี้ ทั้งเสียง ข้อความ ภาพ มันจะมาครบ” เธอกล่าว
จังหวะก้าวที่ “คำนวณ” มาอย่างดี
สิ่งที่น่าสนใจที่สุดคือ “ไทม์มิ่ง” (Timing) ของการประกาศครั้งนี้ การประกาศของ Altman เกิดขึ้นเพียง “หนึ่งวัน” หลังจากที่ Gavin Newsom ผู้ว่าการรัฐแคลิฟอร์เนีย เพิ่งใช้สิทธิ์ “วีโต้” (Veto) ร่างกฎหมายที่จะ “แบน” บริษัท AI จากการให้บริการแชตบอตแก่ผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี หาก “คาดการณ์ได้ว่า” (foreseeable) บอตนั้นจะมีปฏิสัมพันธ์ทางเพศกับเด็ก หรือสนับสนุนให้พวกเขาทำร้ายตัวเอง
ร่างกฎหมายนี้ถูกล็อบบี้อย่างหนักจากอุตสาหกรรมเทคโนโลยี (ซึ่งรวมถึง OpenAI) ที่อ้างว่ามันกว้างเกินไป นี่คือการเคลื่อนไหวที่คำนวณมาอย่างดี OpenAI และพันธมิตรในอุตสาหกรรมเทคฯ ต่อสู้เพื่อล้มกฎหมายที่อาจเป็นอุปสรรคต่อโมเดลธุรกิจใหม่นี้ และทันทีที่ภัยคุกคามทางกฎหมายที่ใหญ่ที่สุดในแคลิฟอร์เนีย (บ้านของพวกเขา) ถูกปัดตกไป พวกเขาก็ประกาศแผนการสร้างรายได้ใหม่ทันที
Thumbsup มองว่า การที่ OpenAI ตัดสินใจลงมาเล่นในตลาด “Erotica” คือการยอมรับความจริง 2 ข้อคือ
- โมเดลการสร้างรายได้จาก AI ระดับโปรเฟสชันนัลนั้นยากกว่าที่คิด และเติบโตช้าเกินไป
- “Sex Sells” มันคือตลาดที่พิสูจน์ตัวเองมาแล้ว และเป็นตลาดที่ “เหนียวแน่น” (Sticky) ที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ
นี่คือการเดิมพันครั้งใหญ่ของ Sam Altman เขากำลังเดิมพันชื่อเสียงของ OpenAI ในฐานะผู้นำด้าน “AI ที่ปลอดภัย” เพื่อแลกกับ “เงินด่วน” ที่จะมาพยุงมูลค่ากิจการ 5 แสนล้านเหรียญของบริษัท
บทเรียนจาก Civitai แสดงให้เห็นแล้วว่าสมรภูมินี้เต็มไปด้วยกับดัก ทั้งการล่วงละเมิด, Deepfake, กฎหมาย และที่สำคัญที่สุดคือแรงกดดันจากพันธมิตรทางการเงิน OpenAI อาจคิดว่าระบบ “Verified Adults” ของตนจะดีพอ แต่ในโลกอินเทอร์เน็ตที่การยืนยันตัวตนยังคงเป็นปัญหาเรื้อรัง นี่คือความท้าทายที่ใหญ่หลวง
นี่ไม่ใช่แค่การอัปเดตฟีเจอร์ แต่นี่คือการเปลี่ยนแปลง “จิตวิญญาณ” ของ OpenAI จากองค์กรวิจัยที่ฝันจะสร้าง AGI เพื่อมนุษยชาติ ไปสู่บริษัทเทคโนโลยีที่ต้องดิ้นรนหาทางทำกำไร… โดยเลือกใช้ “สัญชาตญาณพื้นฐานที่สุด” ของมนุษย์เป็นเครื่องมือ
อ้างอิง: Japan Today
อ่านเพิ่มเติม
