Writer: 
Share
ในยุคที่ Artificial Intelligence (AI) กลายเป็นโครงสร้างพื้นฐานใหม่ของโลกธุรกิจ เรามักจะเห็นการพัฒนาโมเดลภาษาขนาดใหญ่ (LLM) ที่เก่งกาจในภาษาอังกฤษหรือภาษาหลักของโลก แต่ “Pain Point” ใหญ่ที่ยังเป็นช่องว่างมหาศาลคือ “ภาษาถิ่น” (Dialect) ที่ AI ส่วนใหญ่ยังเข้าไม่ถึง ความไม่เข้าใจนี้ไม่ได้เป็นแค่อุปสรรคทางการสื่อสาร แต่คือการทิ้งโอกาสทางเศรษฐกิจและกลุ่มผู้ใช้งานจำนวนมหาศาลไว้ข้างหลัง
ล่าสุด SCB 10X บริษัทด้านการลงทุนในเทคโนโลยีเปลี่ยนโลก (Disruptive Technology) ภายใต้กลุ่ม SCBX ได้ขยับตัวครั้งสำคัญด้วยการเปิดตัว “Typhoon Isan” (ไต้ฝุ่น อีสาน) โปรเจกต์ที่ไม่ได้เป็นแค่เรื่องของเทคโนโลยี แต่เป็นการ “Unlock” ศักยภาพทางเศรษฐกิจของภูมิภาคที่มีประชากรกว่า 1 ใน 3 ของประเทศ
ทำไมต้องเริ่มที่ “อีสาน”? : Data-Driven Decision ของการเลือกสมรภูมิ
หากมองในมุมนักการตลาดและนักวางกลยุทธ์ การเลือกพัฒนา AI ให้เข้าใจ “ภาษาอีสาน” เป็นที่แรกไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่มีนัยยะสำคัญทางตัวเลขสนับสนุนอย่างชัดเจน
ข้อมูลระบุว่า ประเทศไทยมีผู้ใช้งานภาษาอีสานราว 20 ล้านคน ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนถึง 1 ใน 3 ของประชากรทั้งประเทศ นอกจากเรื่องจำนวนคนแล้ว ในมิติทางเศรษฐกิจ ภาคอีสานยังสร้างมูลค่า GDP รวมกว่า 180,000 ล้านบาท หรือประมาณ 10% ของมูลค่าเศรษฐกิจไทย
แต่น่าเสียดายที่ในอดีต โมเดล ASR (Automatic Speech Recognition) หรือระบบถอดเสียงเป็นข้อความที่มีอยู่ในตลาดโลก ยังไม่สามารถรองรับ “ภาษาถิ่น” ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะขาดแคลนข้อมูลดิจิทัล (Low-resource Language) เมื่อ AI ฟังไม่ออก ก็แปลความหมายผิด นำไปสู่ความผิดพลาดในการให้บริการ หรือแม้กระทั่งความเสี่ยงในการให้คำแนะนำทางการแพทย์ที่คลาดเคลื่อน
การที่ SCB 10X ตัดสินใจทำ Typhoon Isan จึงเป็นการแก้โจทย์ที่ถูกต้องและแม่นยำที่สุด คือการสร้าง “Inclusivity” (ความทั่วถึง) ให้กับเทคโนโลยี เพื่อดึงศักยภาพของแรงงานและผู้บริโภคในภูมิภาคนี้เข้าสู่ระบบเศรษฐกิจดิจิทัลได้อย่างเต็มตัว
Typhoon Isan: นวัตกรรมที่เกิดจาก “วิศวกรรม” ผสาน “ภาษาศาสตร์”
ความท้าทายที่สุดของภาษาอีสานคือ “ไม่มีมาตรฐานการเขียนที่ชัดเจน” เป็นภาษาพูดที่ลื่นไหลไปตามบริบทและสำเนียงของแต่ละท้องถิ่น การจะสอนให้ AI เข้าใจจึงยากกว่าภาษาไทยกลางหลายเท่าตัว
ทีมวิจัยของ SCB 10X จึงไม่ได้ทำงานเพียงลำพัง แต่จับมือกับนักภาษาศาสตร์ ผู้เชี่ยวชาญ และชุมชนท้องถิ่น เพื่อสร้างมาตรฐานใหม่ขึ้นมา โดยมีไฮไลต์สำคัญที่เปิดตัวในงานนี้ ได้แก่:
- Typhoon Isan ASR (Automatic Speech Recognition): โมเดลถอดเสียงภาษาอีสานเป็นข้อความที่แม่นยำรายแรก ซึ่งรองรับการใช้งานแบบ Real-time และมีความแม่นยำเทียบเท่าหรือดีกว่าโมเดลต่างชาติในบริบทภาษาไทย
- Typhoon Isan TTS (Text-to-Speech): โมเดลแปลงข้อความกลับมาเป็นเสียงพูดภาษาอีสานที่ฟังดูเป็นธรรมชาติ ทำให้การโต้ตอบระหว่างมนุษย์และ AI มีความ “Human-centric” มากขึ้น
- Isan Spelling Standard: นี่คือความเจ๋งในเชิงโครงสร้าง คือการสร้าง “อักขรวิธีการสะกดคำภาษาอีสาน” ด้วยอักษรไทยที่เป็นระบบ เพื่อให้ AI มีหลักยึดในการเรียนรู้
ความพยายามนี้สอดคล้องกับเทรนด์โลกเรื่อง Global Dialect AI Effort ที่พยายามลดช่องว่างทางภาษาเพื่อลดอคติ (Bias) และความผิดพลาดของ AI ซึ่งเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นแล้วในโมเดลภาษาอื่น ๆ ทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นแอฟริกาหรืออินเดีย
Open Source: กลยุทธ์ “ให้” เพื่อ “ได้” ที่ยิ่งกว่า
ทำไมต้อง Open Source? คำตอบคือ “Speed of Adoption” หรือความเร็วในการนำไปใช้งานจริง หากเก็บเทคโนโลยีนี้ไว้ใช้คนเดียว Impact อาจจะเกิดช้า แต่การเปิดให้นักพัฒนา นักวิจัย และภาคธุรกิจไทย เข้าถึง Source Code, ชุดข้อมูลเสียง (Isan Speech Corpus), และพจนานุกรม (Isan Phonetic Dictionary) ได้ฟรี จะทำให้เกิด Ecosystem ของแอปพลิเคชันใหม่ ๆ ขึ้นมาอย่างรวดเร็ว
นอกจากนี้ ในแง่ของต้นทุน (Cost Efficiency) ทาง SCB 10X ได้โชว์ข้อมูลเปรียบเทียบที่น่าตกใจว่า การใช้ Typhoon ASR มีต้นทุนถูกกว่า Proprietary APIs ของเจ้าตลาดระดับโลกถึง 400 เท่า หรือเปรียบเทียบง่าย ๆ ว่าการถอดเสียงสนทนาความยาว 720 ชั่วโมง (หนึ่งเดือน) มีค่าใช้จ่ายถูกกว่ากาแฟลาเต้หนึ่งแก้วเสียอีก
นี่คือการทำลายกำแพงต้นทุน (Barrier to Entry) ที่จะทำให้ SME หรือ Startup รายเล็ก ๆ สามารถสร้างนวัตกรรมเสียงภาษาอีสานได้จริง โดยไม่ต้องแบกรับค่า API มหาศาล
Use Cases: โอกาสทางธุรกิจเมื่อ AI “เว้าอีสาน” ได้
เมื่อเทคโนโลยีพร้อมและราคาเข้าถึงได้ เราจะเห็นโอกาสทางธุรกิจอะไรบ้าง?
- Customer Service & Call Center: ลองจินตนาการถึงระบบตอบรับอัตโนมัติที่เข้าใจเสียง “คุณยาย” ที่โทรมาจากขอนแก่นได้อย่างชัดเจน ไม่ต้องบังคับให้แกพยายามพูดไทยกลางที่ไม่ถนัด สิ่งนี้จะเพิ่ม Customer Experience (CX) และ Trust ได้อย่างมหาศาล
- Healthcare & Telemedicine: ภาคอีสานมีศูนย์กลางทางการแพทย์ที่สำคัญ การมี AI ช่วยจดบันทึกอาการคนไข้ที่พูดภาษาถิ่น หรือช่วยแปลความหมายให้แพทย์จบใหม่เข้าใจบริบทอาการเจ็บป่วย จะช่วยลดความผิดพลาดและช่วยชีวิตคนได้มากขึ้น
- Entertainment & Media: การทำ Subtitle อัตโนมัติสำหรับ Content Creator สายอีสาน หรือการพากย์เสียงอัตโนมัติ จะทำได้ง่ายและรวดเร็วขึ้น
- Agricultural Tech: เกษตรกรส่วนใหญ่ในภาคอีสานอาจไม่ถนัดการพิมพ์ การสั่งงานด้วยเสียง (Voice Command) ภาษาถิ่นเพื่อตรวจสอบสภาพอากาศ ราคาพืชผล หรือควบคุมอุปกรณ์ IoT จะกลายเป็นเรื่องปกติ
ก้าวสำคัญของ Sovereign AI ไทย
การเปิดตัว Typhoon Isan สะท้อนวิสัยทัศน์ที่กว้างกว่าแค่เรื่องเทคโนโลยี แต่มันคือเรื่องของ National Competitiveness และ Cultural Preservation
ในวันที่โลกกำลังเคลื่อนไปข้างหน้าด้วย AI หากเราไม่มีโมเดลภาษาที่เป็นของตัวเอง (Sovereign AI) เราจะต้องพึ่งพาเทคโนโลยีต่างชาติไปตลอดกาล ซึ่งนั่นหมายถึงความเสี่ยงเรื่องความมั่นคงของข้อมูลและการสูญเสียอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม
SCB 10X ได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่า การพัฒนา AI ที่ “เข้าใจความเป็นมนุษย์” อย่างแท้จริง ต้องเริ่มจากรากฐานของภาษาและวัฒนธรรม การทำให้ AI พูดภาษาเดียวกับคนกว่า 20 ล้านคนได้ ไม่ใช่แค่ความสำเร็จทางวิศวกรรม แต่คือการเปิดประตูบานใหญ่ให้เศรษฐกิจดิจิทัลของไทยเติบโตได้อย่างทั่วถึงและยั่งยืน
